De Hellehond

De Hellehond (door beeldhouwer Pieter de Monchy)
foto: delutte.com

Midden in De Lutte, tussen kerk en kroeg, staat De Hellehond fier op zijn sokkel. De bronzen Hellehond in De Lutte werd in 1950 gemaakt door kunstenaar Pieter de Monchy (overl 27-04-2011). In opdracht van Dolf Molkenboer (Paasbergweg) creëerde de beeldende kunstenaar aan de Reguliersgracht te Amsterdam zijn, tot dan grootste, beeld. 

Oud Luttenaar Dolf Molkenboer (overl. 8-11-2008) was zeer geïnteresseerd in de Egyptische mythologie. Bij de graftombe van Egyptische Farao Tutanchamun (1300 voor Chr.) waakt heden ten dage nog Anubis. Anubis is een vervaarlijk uitziende liggende hond. Molkenboer werd betoverd door de uitstraling van deze hond. Hij verzocht zijn jeugdvriend De Monchy om de hond na te maken en dan zittend (Sedens). De Monchy liet zich leiden door hetgeen Molkenboer te vertellen had. Hij heeft een jaar aan het beeld gewerkt.

Anubis voor het graf van Toetanchamon

De Monchy, was bevriend met o.a. Koningin Beatrix en prins Bernard en werd in de jaren daarna een bekend kunstenaar. Zo is hij de schepper van het reusachtige beeld van Albert Schweitzer in het centrum van Deventer. Ook in Enschede en Hengelo zijn werken van hem terug te vinden.

 

Mythologie en legende
Molkenboer koppelde de legende van Anubis aan het zeer oude verhaal van de Hellehond in De Lutte. In vroegere jaren werden de boeren in het buitengebied opgeschrikt door een grote zwarte zwerfhond. Ook zwierf de hond op het Lutter kerkhof. De Lutter legende over de Hellehond bleef overeind. Zo zou degene die met de hond in aanraking kwam ernstig ziek worden. Ooit zou een boer strijd met de hond hebben geleverd. De volgende dag was de boer ernstig ziek en had blaren over zijn hele lichaam.

 

Naar het dorpscentrum
In 1973 werd de hond, tot dan geplaatst in de achtertuin van de villa van de familie Molkenboer, door deze familie verkocht aan de gemeente Losser. Aanvankelijk leek niemand geïnteresseerd in het beeld. Het werd dan ook geplaatst tussen de bosjes, naast het Heilig Hartbeeld, op het kerkplein. In de jaren zeventig kreeg De Hellehond een meer prominente plek in het centrum van het dorp. Opmerkelijk feit in het bestaan van het beeld is de ontvoering in 1992. De hond werd door de stichting Hellehond van zijn sokkel gehaald voor een onderhoudsbeurt bij schoonmaakbedrijf Visschedijk, toen gevestigd aan de Essenweg. Uit dat bedrijf werd de hond 's nachts ontvoerd. Na stevige onderhandelingen met het gemeentebestuur en het stichtingsbestuur gaf het Brein de hond terug bij de start van de Hellehondsdagen. Het Brein is tot op heden nooit ontmaskerd.

 

De rechten van het beeld
Bij de feestelijke opening van de 25e Hellehondsdagen tekende kunstenaar Pieter de Monchy een overdrachtsverklaring van de rechten van de hond.

Dit betekend dat het stichtingsbestuur de beschikking kreeg over het beeldrecht van De Hellehond. Zij is nu als enige bevoegd om de hond in alle hoedanigheden als beeldmerk voor De Lutte te gebruiken. Er zijn al Lutter verenigingen die ook De Hellehond gebruiken in hun logo. Nu de rechten door de stichting zijn verworven zijn de uitingen op de Lutter vlag, stickers op de auto's, briefhoofden etc, gelegaliseerd.

De rechten zijn vervolgens ondergebracht in een nieuw opgerichtte stichting, namelijk: Stichting Anubis Sedens. (vrij vertaald 'zittende Hellehond').

 

De schepper van De Hellehond, kunstenaar E.P. de Monchy

Pieter de Monchy werd geboren in 1916 te Hengelo en is op 27 april 2011 te Amstelveen overleden. Hij was een autodidact en volgde in Engeland een opleiding commercial engineering.

De Monchy kreeg tekenles van Jos Rovers te Amsterdam en is via het schilderen, rond zijn 35ste pas overgegaan naar beeldhouwen. Zijn atelier is gelegen in een oud schoollokaal in Ouderkerk aan de Amstel.

Hij heeft voor de overheid veel opdrachten uitgevoerd, waaronder sportbeelden, monumenten, reliëfs en portretten in brons. Ook in het buitenland heeft hij diverse werken gemaakt, zoals in Djakarta, Stockholm, Willemstad (Curacao), Valencia.

De bowler 1977 te Amstelveen

Daarnaast kreeg hij veel opdrachten van particuliere en bedrijven. De Monchy ontving door de jaren heen veel prijzen, zoals de Willink van Collemprijs als schilder in 1949 en een prijsvraag monument voor gevallen te Hengelo in 1963. Vanaf 1950 heeft veel exposities gehouden, bijvoorbeeld in de Hengelosche Kunstzaal in 1950, Galerie Liernur in Den Haag in 1955, in Aemstelle te Amstelveen in 1968 en het Cultureel Centrum te Amstelveen in 1975. Ook in de Pulchri Studio (1976) en in 1985 in het Singer Museum (overzichtstentoonstelling) te Laren. Verder zijn er veel groepstentoonstelling met zijn werken geweest.
Naast het meewerken aan radio en televisieprogramma's zijn er ook diverse publicaties van de Monchy verschenen. Een ervan is een uitgave die gewijd is aan zijn eigen werk 'Mensen in Brons'.

Albert Schweitzer op de markt te Deventer

 

De Monchy, zoon van de Twentse textielfabrikant Rudolf Adriaan de Monchy en Dorothea Maria van Leeuwen Boomkamp[2], koos, na eerst een commerciële opleiding te hebben gevolgd, voor een creatief beroep.

De Monchy is twee keer getrouwd geweest. Zijn eerste echtgenote Cornelia Hendrika van Ginkel hertrouwde met de journalist en columnist Jacques Gans. Zijn tweede echtgenote was de Zweedse journaliste en dichteres Gunvor Nilsson[4]. Hij heeft één dochter uit zijn eerste huwelijk.

De Monchy was genoemd naar zijn overgrootvader de Rotterdamse koopman en liberale politicus Engel Pieter de Monchy